OINARRIZKO TREBETASUN MOTRIZAK

MUGIMENDU LOKOMOTOREAK
- Korrika: "ohizko abiaduran baino azkarrago ibiltzearen egintza da".
- Jauziak: "ibili eta korrikaren aldaketa konplikatu bat da" edo "une batez airean gelditzea, lurra oinez ukitu gabe".
- Martxa: "gorputzaren oreka mekanismoaren nahasketa galdekizun bat da".
- Igoketa: "koordinazio neuromotrizetik burututako jarduera da".

MUGIMENDU OREKATZAILEAK
- Birak: "edozein errotazio lekualdaketarekin ala ez, gizaki gorputz batean zentrugunetzat eduki behar duela. Errotazio partziala edo totalaren bidez gorputz bakoitzaren ardatz printzipaletik pasatu edin behar dira mugimendu mota batzuk".

MUGIMENDU MANIPULATIBOAK
- Manipulazioak: "eskuek egin ahal duten gauzak dira, eta motrizitate garapena eta hobekuntza, umearen ikus pertzepzioaren araberakoa da".
- Jaurtiketak: "esku batekin edo biekin espezialitatera botatako objektu bat, hemen sortarazten diren mugimendu guztiak bezalaxe".
- Harrerak: "harreraren patroia, botatako objektu baten inpultsoa edo indarra gelditzea da, eskuak eta besoak erabiliz".

"GIZA GORPUTZA: MAKINA BIKAINA"

Egunero medikuek giza gorputza ikertzen dute. Ume bat jaiotzean produktu kimikoen osotasuna da (ura, azukrea, koipea,...). 10 urterekin bere bihotza 368.000.000 taupadak egin ditu, bere begiak 1.000.000 kolore baino gehiago bereiztuko ditu,...

Burmuina gorputzaren atalik misteriotsuena da, gu konturatu gabe denetaz arduratzen baita. Ere gorputzaren zatirik beroena da, jaten eta edaten dugunaren bostgarren partea kontsumitzen du; esan dezakegu burmuina mugimendu guztiak kontrolatzen dituela. Zelulak berregiten dira, baina neuronak, berriz, ez; 500.000 neurona galtzen ditugu egunero.

Gure itxura, gure pentsatzeko era, gure bizitzeko modua,... orain dela milaka urte erabaki zen. Ur beroan bizi diren bakteriak bizirik iraun dute orain dela milioi urtetik; baina beste bakteria batzuk bizitzeko era, lurra, etabar aldatzen zen heinean aldatu egin ziren. Gorputza moldatu egin zen zailtasun berriak gainditzeko: arrainei hankak atera zitzaizkien eta narrastietan bihurtu ziren, narrasti batzuei lumak atera zitzaien eta hegazti bihurtu ziren,... eta horrela gutara ailegatu arte; gu bakarrik gara eboluzioaren kima bat.

Tinpanoarenren beste aldean gorputzaren hezurrik txikienak daude, hezur hauek hazten ez diren bakarrak dira.

Enbrioia oso txikia denean gure antzineko forma edo itxura hartzen du, hau da, gu eboluzionatu garen animalien forma. Timpanoaren hezur txiki horiek, arrain batean brankien euskarria da, beste funtzio desberdin baterako garatu egiten dira. Giza gorputzean, guztia gure antzinekoek zutenetik moldatua izan da, esan dezakegu iraganaren birziklapena garela.

Gure gorputzaren ata guztiak iraganaren ionatza dauka. Aldaketaz ez gara konturatzen denbora askotan zehar gertatzen direlako; hobeto ulertzeko, historiaurrean giza gorputzan gertatu diren aldaketa guztiak eginak zeuden.

Jaiotzen garen momentutik moldatzen ari gara bizitzaren eskakizukei egokitzeko. Baina aldaketen artean, garrantzitsuena sentipenak dira; giza gorputza ez da bakarrik makina bat, baita pertsona bat ere da.

Lehenengo pausuak

XX.mendean, erditzean 20 haurretatik bat hiltzen zen. Gaur egun, berriz, oso gutxi hil egiten dira. Umeek duten adrenalina jaiotzen diren momentuan, infartu bat pairatzen ari duen pertsona heldu batena baino handiagoa da; adrenalinak haurra arnasten hastea egiten du.

Haurrak koipe berezi bat du sorbaldan eta bularran bananduta, eta koipe honek beroa emango dio behar duenean.

Umearen burezurra jaiotzean ez dago guztiz eratuta, pixkanaka-pixkanaka gogortzen joango da. Jaiotzetik aste batzuetara, umea erreflexu sorta bat izango da, eskuekin edozertara hartuko da eta edozer ikutuko du. Erreflexua eskuzabalean edozein igurzpen bat eginez aktibatuko da. Baita oinetako hatzamarrekin ere saiatzen dira edozer hartzen, arbasoak bezalaxe, oinekin eusten zirela. Beste erreflexu batek laguntzen du umea janaria aurkitzen, elikadur-erreflexua: zerbait umearen masaila ikutzerakoan bera aurpegia biratuko du janaria aurkitu nahian. Dementzia pairatzen duten pertsonek haien gorputzaren kontrola galdu ahal dute eta erreflexuak berreskuratu.

Umearen hortzei buruz hitz egitean, informazio interesgarria da hortzak umearen oinean izkutatutak egon direla jaio aurretik. Sei hilabetekin bere nahiak eginkizunetan bihurtzen ditu, gai da gauzak hartzeko, bere burua hazi egin da.

Giza-gorputzaren mugimendua konplikatua da. Ume baten abiadura katuka doanean 2 kilometro ordukoa da eta egunean 200 metro egiten ditu gutxi gora-behera. Estabilitatea eta abiadura konbinatzen duen katuka ibiltzeko era diagonala mota ezagunena da. 11 hilabetekin ibiltzen hasteko prestatuta daude, indar nahikoa dute zutik ipintzeko. Ekilibrioaren organoa belarrian dago, honek buruaren posizioa adierazten dio zutik dagoenean.

Txikiak garenean falta zaigun gauza bakarra esprezatzeko hitzak dira, hau umea ikasiko duen gauzarik garrantzitsuena izango da. Hizkuntza era erraz batean hasten da. Bi urte eta erdirekin ume batek egun batean 10 hitz berri ikas ditzake. Hizkuntza ikasi ezik, baita haien burua ezagutzen ere ikasten dute; 14 hilabetekin ez dute bere burua ezagutzen, ez daukate autokontzientziarik.

Hizkuntza eta kontzientzia garunean bere lekua dute, baina zerbait falta da: besteekin erlazionatzeko gaitasuna.

Haurraren mugimendu beharra

Haurrak mugitzeko beharra du, bai eta ahalmena ere. Ondorioz, hezkuntza sistemaren helburu nagusien artean haurraren beharrak asetzea eta bere gaitasunak garatzea aipatzen direnez, baiezta daiteke Heziketa Fisikoa arloak garrantzi handia izango duela eskolako curriculumean.

Haur bat hurbiletik ezagutzen duen edonork ulertuko du haurrak mugimendua berezkoa duela, ez dela kanpotik irakatsi edo sortu beharreko joera. Mugimendu horren beharra justifikatzeko garaian hainbat adibide jarri izan dira: beste abere jaioberriko aldea, haurren garuneko jarduera, esploraketarako zaletasuna,...

Haurrak mugitzeko ahalmena du eta gaitasun hau eboluzionatuz doa. Haurrak lortutako heldutasun mailak eta mugimendu arloan izandako esperientziek baldintzatuko dute bere hazkundea eta bilakaera.

GARAPEN PSIKOMOTOREA

KONTZEPTUA

Psikomotrizitatea heziketa metodologi edo teknika zehatz bat baino zerbait gehiago da, heziketaren filosofia bat da, bizitza ulertzeko eta jokatzeko era berezi bat. Mugimenduaren bidez pertsonaren garapen fisiko, psikiko eta soziala ahalbidetzen duen, errazten duen eta suspertzen duen gaitasun gisa definitu ohi da psikomotrizitatea.

Filosofi honen helburuen artean ondorengoak nabarmen daitezke:

- Norberaren ezagutza eta onarpena.

- Bere portaera (jokabidea) egokitzea.

- Norberaren autonomia garatuz bizitza sozialean ardurak eskuratzeko gaitasunak hobetzea.

Jarduera psikikoa eta portaera motorearen artean lotura estua dago. Ondorioz, psikomotrizitatea ez da mugimendua bera soilik aztertzera mugatzen; osotasunezko ikuspegi horretatik, bere borondatez, konszienteki gauzatutako erantzun motore horretan, ezaugarri psikikoak ere kontuan hartzen ditu.

Psikomotrizitatea, azken batean, gizakiak gorputzaren bidez mintzaira (lengoaia) adierazteko duen aukera bat da, komunikatzeko baliabide bat. Hala erabakita, keinuen bidez, mezuak islada dezakegu. Eskola honetako partaideentzat gorputzeko betebehar neuromotrizak eta psikikoak erabat elkarlotuta daude, azken finean gauza bera dira. Ikuspegi honek haurraren hazkuntza eta garapena ulertzeko modua baldintzatuko du.

idazten ikasten "nire txakurra"

Goazen idaztera post txiki bat jolasteko gure ikasblogarekin.
Lehenengo gauza da hiperloturak egitea.

Hemen erakusten dizuet nire txakurtxo txikitxoa, polita ezta?
Shar pei bat da, arraza txinatarra, 6 hilabete eta piku dauzka nahiz eta argazkia 3 hilabetekin atera. Bere izena Eki da, eguzki hitzatik eratorritakoa.

Eta honekin bukatzen dut ikasteko egin dudan postarekin, espero dut gustatzea nahiz eta froga egiteko izan.

ZERTAZ HITZ EGINGO DUGU?

Blog hau eratu egin dut umeei buruzko informazioa emateko. Gauza interesgarriak, anekdotak, materialak, jolasak, lan egiteko metodoak,... eta abarreko informazioa publikatu egingo dut zuen ezagutzei datu gehiago gehitzeko asmoz.
Espero dut zuen gustokoa izatea eta zerbaitetarako balio izatea. Nahi baduzue parte hartu dezakezue zuen iritziak eta iruzkinak blogean utziz.
Mila esker guztioi eta ongi etorri HAURREN MUNDURA!!!

AuRkEzPeNa

Kaixo, nire izena Sonia Martin da eta 20 urte ditut. Arangoitiko unibertsitatean ikasten dut haur hezkuntzako 3.maila.

Betidanik gustatu zaizkit umeak eta haiekin lan egitea. Etorkizun ez oso urrun batean gustatuko litzaidake eskola bateko partaidea izatea eta haurren garapen kognitiboan pertsona garrantzitsu bat izatea.

Horretarako jolasen bidez irakatsiko nuke, edo ikasketa aktibo batekin. Ez nago batere ados irakaskuntza tradizionalarekin, nire ustez badaude metodo hobeagoak eta eraginkorragoak. Umeei ez zaie inposatu behar, motibatu egin behar zaie; horretarako jarduera interesgarriak eta berriak landu behar dira, haiek interesa ez galtzeko.