Lehenengo pausuak

XX.mendean, erditzean 20 haurretatik bat hiltzen zen. Gaur egun, berriz, oso gutxi hil egiten dira. Umeek duten adrenalina jaiotzen diren momentuan, infartu bat pairatzen ari duen pertsona heldu batena baino handiagoa da; adrenalinak haurra arnasten hastea egiten du.

Haurrak koipe berezi bat du sorbaldan eta bularran bananduta, eta koipe honek beroa emango dio behar duenean.

Umearen burezurra jaiotzean ez dago guztiz eratuta, pixkanaka-pixkanaka gogortzen joango da. Jaiotzetik aste batzuetara, umea erreflexu sorta bat izango da, eskuekin edozertara hartuko da eta edozer ikutuko du. Erreflexua eskuzabalean edozein igurzpen bat eginez aktibatuko da. Baita oinetako hatzamarrekin ere saiatzen dira edozer hartzen, arbasoak bezalaxe, oinekin eusten zirela. Beste erreflexu batek laguntzen du umea janaria aurkitzen, elikadur-erreflexua: zerbait umearen masaila ikutzerakoan bera aurpegia biratuko du janaria aurkitu nahian. Dementzia pairatzen duten pertsonek haien gorputzaren kontrola galdu ahal dute eta erreflexuak berreskuratu.

Umearen hortzei buruz hitz egitean, informazio interesgarria da hortzak umearen oinean izkutatutak egon direla jaio aurretik. Sei hilabetekin bere nahiak eginkizunetan bihurtzen ditu, gai da gauzak hartzeko, bere burua hazi egin da.

Giza-gorputzaren mugimendua konplikatua da. Ume baten abiadura katuka doanean 2 kilometro ordukoa da eta egunean 200 metro egiten ditu gutxi gora-behera. Estabilitatea eta abiadura konbinatzen duen katuka ibiltzeko era diagonala mota ezagunena da. 11 hilabetekin ibiltzen hasteko prestatuta daude, indar nahikoa dute zutik ipintzeko. Ekilibrioaren organoa belarrian dago, honek buruaren posizioa adierazten dio zutik dagoenean.

Txikiak garenean falta zaigun gauza bakarra esprezatzeko hitzak dira, hau umea ikasiko duen gauzarik garrantzitsuena izango da. Hizkuntza era erraz batean hasten da. Bi urte eta erdirekin ume batek egun batean 10 hitz berri ikas ditzake. Hizkuntza ikasi ezik, baita haien burua ezagutzen ere ikasten dute; 14 hilabetekin ez dute bere burua ezagutzen, ez daukate autokontzientziarik.

Hizkuntza eta kontzientzia garunean bere lekua dute, baina zerbait falta da: besteekin erlazionatzeko gaitasuna.